અમેરિકા - રશિયા બંને માટે કેમ ખાસ છે સીરિયા: શું આ દેશ 5 ભાગોમાં વિભાજીત થશે?; એ બધું, જે જાણવું જરૂરી...

‘સીરિયામાં સત્તાનું સંતુલન બદલાઈ ગયું છે. ISIS આનો ફાયદો ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, પરંતુ અમે આવું થવા દઈશું નહીં.’

9 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ અમેરિકાએ એક નિવેદનમાં આ શબ્દો કહ્યા હતા. રશિયા પછી અમેરિકાએ પણ સીરિયાની ભૂરાજનીતિમાં હસ્તક્ષેપ કર્યો. જ્યારે અમેરિકાએ સીરિયામાં હવાઈ હુમલા કર્યા ત્યારે 50 વર્ષ પછી ઈઝરાયલની સેના પણ સરહદ પાર કરીને સીરિયામાં ઘૂસી ગઈ હતી. કુર્દિશ સેના, HTS, સીરિયન નેશનલ આર્મી અને ISIS પહેલેથી જ સીરિયામાં નિયંત્રણમાં છે.

પરંતુ, સીરિયામાં દુનિયાના બે સૌથી શક્તિશાળી દેશો અમેરિકા અને રશિયાનું શું ઇન્ટરેસ્ટ છે, અમેરિકાએ શા માટે સીરિયામાં 75 ટાર્ગેટ પર બોમ્બ ફેંક્યા અને શું ભવિષ્યમાં સીરિયા 5 ભાગમાં વહેંચાઈ જશે. આ વિષય પર છે આજનું એક્સપ્લેનર…

સૌથી પહેલા તો જાણી લો કે સીરિયામાં ગૃહયુદ્ધ ક્યાંથી શરૂ થયું અને અત્યાર સુધી શું - શું થયું?

▶️ 2011માં આરબ સ્પ્રિંગ દરમિયાન સીરિયામાં સરકારનો વિરોધ શરૂ થયો, જે લોહિયાળ સંઘર્ષમાં પરિણમ્યો. કારણ કે સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદે અલાવાઈ સમુદાયને મહત્વ આપવાનું શરૂ કરી દીધું હતું.

▶️ અસદે પ્રદર્શનકારીઓ સામે કઠોર કાર્યવાહી કરી અને અહીંથી સીરિયામાં ગૃહયુદ્ધની આગ ફાટી નીકળી.

▶️ આ ગૃહયુદ્ધમાં સીરિયન સરકાર કેટલાય ઉગ્રવાદી જૂથો અને અમેરિકા, ઈરાન અને રશિયા જેવા દેશો પણ સામેલ હતા. જેના કારણે 5 લાખથી વધુ સીરિયન લોકો માર્યા ગયા અને લાખો લોકો બેઘર બન્યા.

▶️ રશિયાએ અસદને મદદ કરી અને ગૃહ યુદ્ધને ફેરવવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી. રશિયન સેનાની મદદથી અસદે પોતાનું શાસન મજબૂત કર્યું.

▶️ 13 વર્ષ પછી એટલે કે 27 નવેમ્બર, 2024ના રોજ સીરિયન આર્મી અને વિદ્રોહીઓ વચ્ચે સંઘર્ષ શરૂ થયો. બળવાખોર જૂથ HTSએ સીરિયામાં અલેપ્પો, હમા, દારા, હોમ્સ અને દમાસ્કસ પર કબજો કર્યો.

▶️ 8 ડિસેમ્બરે સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ દેશ છોડીને રશિયા ગયા હતા. અમેરિકન સૈન્ય અને ઈઝરાયલી સૈન્ય પણ સીરિયામાં ઘૂસી ગયા હતા.

1️⃣ સીરિયા પર હુમલો કરવાથી અમેરિકાને શું ફાયદો?

⏩ રવિવાર, 8 ડિસેમ્બર, 2024 ના રોજ અમેરિકાએ સીરિયામાં ISISના 75 લક્ષ્યો પર લગભગ 140 બોમ્બ ફેંક્યા. ISIS એક આતંકવાદી સંગઠન છે જેણે સીરિયા અને ઇરાકના કેટલાક ભાગો પર કબજો કર્યો છે. અમેરિકાના સેન્ટ્રલ કમાન્ડ સેન્ટકોમના એક અધિકારીએ કહ્યું કે, 'અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિના આદેશ પર અમે ISIS લડવૈયાઓ અને નેતાઓના એક મોટા મેળાવડાને નિશાન બનાવ્યા.'

અમેરિકાના એર એન્ડ સ્પેસ ફોર્સ મેગેઝિન અનુસાર, રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદ રશિયા ગયા બાદ ISISએ સીરિયામાં તેની ગતિવિધિ વધારી દીધી છે. અમેરિકન ગુપ્તચર એજન્સીઓ પાસે વિદ્રોહીઓ અને ISISના ગઠબંધનની માહિતી હતી. અમેરિકાએ સીરિયામાંથી આતંકવાદને ખતમ કરવા માટે આ હુમલો કર્યો છે.

🖼️ સીરિયામાં પેટ્રોલિંગ પર યુએસ સૈનિકો.

સેન્ટકોમના કમાન્ડર જનરલ માઈકલ એરિક કુરિલાએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, ‘એમાં કોઈ શંકા નથી કે અમે ISISને ફરી એકત્ર થવા દઈશું નહીં. સીરિયાના તમામ સંગઠનોએ જાણવું જોઈએ કે જો તેઓ કોઈપણ રીતે ISIS સાથે ભાગીદારી કરે છે, તો અમે તેમને જવાબદાર ઠેરવીશું.’

વિદેશી બાબતોના નિષ્ણાત અને JNUના પ્રોફેસર રાજન કુમાર કહે છે, ‘અમેરિકા દ્વારા સીરિયા પ્રત્યે અપનાવવામાં આવેલી નીતિ પશ્ચિમ એશિયા સહિત સમગ્ર વિશ્વ માટે ખતરનાક છે. પહેલા અમેરિકાએ અફઘાનિસ્તાનને સમર્થન આપ્યું. બાદમાં આ સ્થળ પર તાલિબાન અને જેહાદી દળોએ કબજો કરી લીધો હતો. આવું જ કંઈક સીરિયામાં થઈ રહ્યું છે. અમેરિકાએ નિવેદન જારી કરીને કહ્યું કે આ એક તક અને ખતરો બંને છે. અમેરિકા અસદની સત્તાના અંતને એક તક તરીકે અને બળવાખોર જૂથોના કબજાને જોખમ તરીકે જોઈ રહ્યું છે. જો કે આનાથી અમેરિકાને કોઈ મોટો ફાયદો મળતો નથી.’

2️⃣ સીરિયા માટે રશિયા પણ મેદાનમાં, અસદને આશ્રય આપવાનો અર્થ શું?

⏩ 9 ડિસેમ્બરના રોજ રશિયાએ અલ-અસદને આશ્રય આપવા અંગે સત્તાવાર નિવેદન બહાર પાડ્યું. ક્રેમલિનના પ્રવક્તા દિમિત્રી પેસ્કોવે કહ્યું, 'રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ અસદને આશ્રય આપવાનો નિર્ણય કર્યો છે.'

જોકે, તેમણે અસદનું લોકેશનજાહેર કર્યું નથી. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, અસદ અને તેનો પરિવાર 8 ડિસેમ્બરે રશિયાની રાજધાની મોસ્કો પહોંચ્યા હતા.

🖼️ સીરિયાના રાષ્ટ્રપતિ બશર અલ-અસદ અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન.

રાજન કુમાર બતાવે છે કે,

“રાજકીય અને વ્યૂહાત્મક દૃષ્ટિકોણથી રશિયા માટે સીરિયા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. સોવિયત સંઘના સમયથી રશિયાનું સીરિયામાં સૈન્ય મથક છે. 2015માં જ્યારે અલ-અસદની ગાદી જોખમમાં હતી, ત્યારે રશિયાએ સૈનિકો મોકલીને અસદને ટેકો આપ્યો હતો. જો રશિયાએ આવું ન કર્યું હોત તો અસદનું શાસન ખતમ થઈ ગયું હોત.”

મધ્ય-પૂર્વ બાબતોના નિષ્ણાત અને ઓબ્ઝર્વર રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન (ORF)ના સાથી કબીર તનેજાનું માનવું છે કે, અસદને આશ્રય આપવામાં રશિયાને કોઈ ફાયદો નથી. તે કહે છે, 'અસદ કાં તો તેહરાન જાત અથવા રશિયા. પુતિન પણ તેમને ફરજ તરીકે જોતા હતા. હકીકતમાં, સીરિયા એકમાત્ર એવો દેશ છે જ્યાં રશિયાનું સૈન્ય મથક છે. જો આ બેઝને અહીંથી હટાવી દેવામાં આવશે તો મધ્ય પૂર્વમાં રશિયાની હાજરી પણ ખતમ થઈ જશે.’

3️⃣ શું ઈઝરાયલે અમેરિકાના ઈશારે સીરિયામાં સૈનિકો મોકલ્યા?

⏩ જાણકારોના મતે અમેરિકાના ઈશારે ઈઝરાયલની સેના સીરિયામાં ઘૂસી રહી છે તેનો કોઈ અર્થ નથી. પરંતુ માત્ર ઈઝરાયલ, અમેરિકાનો સૌથી ભરોસાપાત્ર દેશ, સીરિયાની સરહદની નજીક રહે છે. અસદ દેશ છોડીને ભાગી ગયા પછી ઈઝરાયલ માટે આ સુવર્ણ તક સાબિત થઈ શકે છે. કારણ કે ઈઝરાયલ અને સીરિયા વચ્ચેના સંબંધો હંમેશા તંગ રહ્યા છે. બંને દેશો વચ્ચે અનેક યુદ્ધો થયા છે. સીરિયાએ હિઝબુલ્લાહ જેવા ઈઝરાયલના ઘણા દુશ્મનોને આશ્રય આપ્યો છે. જેના કારણે આ દેશ હંમેશા ઈઝરાયલના નિશાના પર રહ્યો છે.

1994ની સમજૂતી બાદ પ્રથમ વખત ઈઝરાયલી દળો સીરિયામાં પ્રવેશ્યા છે. સેનાએ જમીન અને હવાઈ હુમલા કર્યા. ઈઝરાયલની સેનાએ સીરિયાના ગોલાન હાઈટ્સના 10 કિલોમીટરના વિસ્તાર પર કબજો કરી લીધો છે. ગોલાન હાઇટ્સનો આ ભાગ સીરિયા અને ઈઝરાયલ વચ્ચેની સરહદનો બફર ઝોન છે. અહેવાલો અનુસાર, ઈઝરાયલે સીરિયાના આ વિસ્તારોને કબજે કરવાની યોજના ઘણા સમય પહેલા બનાવી હતી.

🖼️ 08 ડિસેમ્બર 2024 ના રોજ ગોલાન હાઇટ્સમાં ઇઝરાયેલી દળો.

રાજન કુમારના મતે ઈરાન પર દબાણ વધારવા માટે ઈઝરાયલ માટે સીરિયાના આ ભાગ પર કબજો કરવો જરૂરી છે. ગોલાન હાઇટ્સ પર કબજો કરીને ઈઝરાયલ અહીંથી સીરિયામાં લડી રહેલા કુર્દિશ મોરચાને પણ મદદ કરી શકે છે. જો કુર્દિશ મોરચો મજબૂત બનશે અને ઈરાન સામે લડશે તો ઈરાન હિઝબુલ્લાહને મદદ કરી શકશે નહીં. આ સાથે ઈઝરાયલ હિઝબુલ્લાહને સરળતાથી હરાવી શકશે.

4️⃣ શું રશિયાને મદદ કરવા માટે તુર્કી અને ઈરાને સીરિયામાં હસ્તક્ષેપ કર્યો?

⏩ રોઈટર્સના અહેવાલ મુજબ, 6 મહિના પહેલા બળવાખોરોએ તુર્કિયેને મોટા હુમલાની યોજના વિશે જણાવ્યું હતું. બળવાખોરોનું માનવું હતું કે તુર્કીએ તેમના હુમલા માટે સંમત થયા હતા. કારણ કે તુર્કીએ લાંબા સમયથી વિદ્રોહીઓને સમર્થન આપ્યું છે. તુર્કીના ડેપ્યુટી ફોરેન મિનિસ્ટર નુહ યિલમાઝે આ અંગે એક નિવેદન જારી કર્યું છે. યિલમાઝે કહ્યું કે, ‘અંકારા સીરિયન હુમલામાં સામેલ નથી. તુર્કીએ આ હુમલાની પરવાનગી પણ આપી ન હતી. હું સીરિયામાં સરકારને ઉથલાવી દેવા અંગે ચિંતિત છું.’

નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે એચટીએસ કમાન્ડર અબુ મોહમ્મદ અલ-ગોલાનીએ સીરિયામાં સરકારને તોડી પાડવાની યોજના બનાવી હતી. કારણ કે અમેરિકા, બ્રિટન અને તુર્કી સહિત અનેક દેશો ગોલાનીને આતંકવાદી જાહેર કરી ચૂક્યા છે. તુર્કીએ સીરિયન સરકારનો વિરોધી રહ્યો છે, પરંતુ તેણે ક્યારેય HTSને સમર્થન આપ્યું નથી. તુર્કીને આશા છે કે સીરિયામાં શાંતિથી શરણાર્થીઓના પરત આવવા માટે અનુકૂળ વાતાવરણ સર્જાશે. આ શરણાર્થીઓ 2011માં તુર્કી ગયા કારણ કે બળવાખોરોએ સીરિયામાં યુદ્ધ ચલાવ્યું હતું.

5️⃣ શું અન્ય દેશોની દખલગીરીને કારણે સીરિયાનું વિભાજન થશે?

⏩ રાજન કુમાર માને છે કે સીરિયાનું વિભાજન એકદમ નિશ્ચિત છે. સીરિયાના ભૌગોલિક રાજકીય મુદ્દાને કારણે રશિયા તેના કબજાને વધારવા માગે છે. આવી સ્થિતિમાં અમેરિકા તરફથી પહેલ કરવી જરૂરી છે. તે કહે છે, 'સીરિયાની સ્થિતિ દર્શાવે છે કે તે વિભાજિત થવા જઈ રહી છે. થોડા દિવસો પછી અલાવાઈટ બળવાખોર જૂથો ઉભરી આવશે અને સીરિયાના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોને કબજે કરશે. ઈઝરાયલ પણ પાછળ નહીં રહે. આવી સ્થિતિમાં સીરિયા એક સંયુક્ત દેશ નહીં રહે.’

સીરિયા પહેલેથી જ ઘણા ભાગોમાં વહેંચાયેલું છે. 'સિરિયાના વિભાજનમાં કંઈ નવું નથી. પોતાના ફાયદા જોઈને તુર્કી અને ઈઝરાયલે સીરિયાના કેટલાક વિસ્તારો પર કબજો જમાવી લીધો છે. સીરિયાના મોટા વિસ્તારો પર કબજો જમાવનાર એચટીએસના વડા અબુ મોહમ્મદ અલ-જોલાની છે. જો તેઓ સત્તામાં આવશે તો વધુ ફેરફારો જોવા મળી શકે છે.’

6️⃣ શું સીરિયા ત્રીજા વિશ્વ યુદ્ધનું કારણ બની શકે?

⏩ સીરિયામાં ઘણા દેશોની હાજરી અને દિલચસ્પી ત્રીજા વિશ્વ યુદ્ધનું કારણ બની શકે છે, પરંતુ આ જલ્દી ન થઈ શકે. રાજનના કહેવા પ્રમાણે, 'ભલે દુનિયાના અલગ-અલગ ભાગોમાં યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે અને સીરિયામાં પણ આવી જ સ્થિતિ સર્જાઈ છે, પરંતુ જ્યાં સુધી ભારત અને ચીન જેવા ગ્લોબલ સાઉથના દેશો આવા યુદ્ધમાં જોડાશે નહીં. ત્યાં સુધી વિશ્વ યુદ્ધની સ્થિતિ સર્જાશે નહીં. હકીકતમાં હજુ સુધી ઘણા દેશોનું એવું કોઈ ગઠબંધન નથી બન્યું, જે વિશ્વ યુદ્ધને પ્રોત્સાહન આપે.’

અત્યારે વિશ્વયુદ્ધ થવાની કોઈ શક્યતા નથી. તેઓ કહે છે, 'જો આપણે છેલ્લા બે વિશ્વ યુદ્ધો પર નજર કરીએ તો વિશ્વના ઘણા દેશો અલગ-અલગ મુદ્દાઓ પર બે જૂથોમાં વહેંચાયેલા હતા. અત્યારે એવું કંઈ નથી. ન તો કોઈ ગઠબંધન છે કે ન તો કોઈ મુદ્દા પર કોઈ વૈશ્વિક સંઘર્ષ છે.’

📜 More Articles :-

👉 બશર અલ-અસદ : સુન્ની મુસ્લિમોના દેશ પર અડધી સદી સુધી રાજ કરનાર શિયા મુસ્લિમ પરિવારની કહાણી...

👉 અબુ મોહમ્મદ અલ-જુલાની: સીરિયાનાં શહેરો પર કબજો જમાવનાર 'ઇસ્લામિક બળવાખોર' જૂથના આ નેતા કોણ છે?

World No Tobacco Day

આજના યુગમાં તમાકુના વધતા ચલણને કારણે દિનપ્રતિદીન કેન્સરનાં કેસો વધી રહ્યા છે. સમગ્ર દેશમાં ગુજરાતને ખાસ કરીને સૌરાષ્ટ્રમાં પાન-માવા, ફાકીને ગુટખાના ચલણે માઝા મુકી છે. તમાકુ ખાવો, પીવો, ચાવો કે સુંઘો તે બધી જ રીતે નુકશાનકર્તા છે અને કેન્સરને ખુલ્લું આમંત્રણ આપે છે. ધુમ્રપાનથી ફેફ્સાના કેન્સરમાં જબ્બર ઉછાળો આવ્યો છે. પર પ્રાંતીય મજુરો વધુ પડતું સેવન ગુટખાનું કરતા હોવાથી સ્ત્રી-પુરૂષ કે બાળકોમાં કેન્સરનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે. એક આંકડા મુજબ વિશ્વમાં દર વર્ષે અંદાજે એક કરોડ લોકો તમાકુ સંબંધિત રોગોથી મૃત્યુ પામે છે. UNના ટકાઉ વિકાસના એજન્ડામાં 2030 સુધી તેના મૃત્યુદરના લક્ષ્‍યાંકોમાં એક તૃતિયાંશ જેટલો ઘટાડો લાવવા વૈશ્ર્વિક લેવલે કાર્ય આરંભેલ છે.

સમગ્ર વિશ્વમાં WHO દ્વારા 1987થી તમાકુ વિરોધી દિવસની ઉજવણી કરાય છે. વિશ્વભરમાં દર વર્ષે તમાકુ ઉગાડવા માટે લગભગ 35,00,000 હેક્ટર જમીનનો નાશ થાય છે, તેમની ખેતી દર વર્ષે 2,00,000 હેક્ટરના વન નાબુદી અને જમીનની અધોગતિ માટે જવાબદાર છે. 12 થી 17 વર્ષના દેશના યુવા વર્ગ તમાકુની ચુંગલમાં સૌથી વધુ ફસાતા જાય છે. ગુટખામાં તમાકુ આવતી જેના પર સરકારે પ્રતિબંધ મુકતા હવે ગુટખાને તમાકુની પડીકી અલગ આપવાની યોજના કંપની લાવતા હાલ લોકો બંને મિક્સ કરીને ખાય છે. આપણાં સૌરાષ્ટ્રમાં સૌથી વધુ કેન્સરનાં કેસોમાં જડબાના કેન્સર છે, જેનું મુખ્ય કારણ તમાકુનું સેવન છે. ગુટખા-ફાકી-પાનમાં તમાકુ ચાવો, ધુમ્રપાનથી તમાકુ પીવો, ખાલી તમાકુ હોઠમાં ભરાવી ચાવો કે બજર કે તમાકુ સુંઘો તે એકંદર નુકશાનકર્તા જ છે. આ વર્ષની ઉજવણી થીમ 'બાળકોને તમાકુ ઉદ્યોગની દખલગીરીથી રક્ષણ છે. પર્યાવરણ પર તમાકુ ઉદ્યોગની હાનીકારક અસર વધી રહી છે. આપણી પૃથ્વી ઉપર પહેલાથી જ દુર્લભ સંસાધનો અને નાજુક ઇકો સિસ્ટમ પર બિનજરૂરી દબાણ ઉમેરી રહી છે. ત્યારે લોક જાગૃતિ દ્વારા વ્યસનમુક્ત સ્વસ્થ સમાજ નિર્માણ કરવો અતી આવશ્યક છે. ભારત સરકાર પણ લોકોને તમાકુના સેવનથી થતાં સ્વાસ્થ્ય સંબંધી અસરો વિશે શિક્ષિત કરવા માટે રાષ્ટ્રીય તમાકુ નિયંત્રણ કાર્યક્રમ ચલાવે છે.

તમાકુને કેન્સર સાથે સીધા સંબંધ છે. ફેક્સાના કેન્સર વાળાનો ઇતિહાસ તપાસો તો ધુમ્રપાન પ્રથમ સ્થાને આવે છે. 80% થી 90% સિગારેટ કે ધુમ્રપાન કરનારાને ફેફ્સાનું કેન્સર થતું જોવા મળે છે. તમાકુએ પુરૂષો માટેનું મૃત્યુંનું પ્રથમ કારણ છે, તો પુરૂષો અને સ્ત્રીઓ બંનેના સમાવેશનું બીજુ કારણ છે. ઠઇંઘ એ 2008 માં તમાકુ ની જાહેરાત કે પ્રચાર માટે પ્રતિબંધ મુક્યો હતો. કોઇપણ પ્રકારની તમાકુ ખાવાથી ફેફ્સાની ક્ષમતા ઘટી જાય છે.

ચિંતાજનક બાબત એ છે કે હવે યુવતીઓમાં સિગારેટ અને બીડી પીવાનું વ્યસન ઝડપથી વધી રહ્યું છે.

એક રિપોર્ટમાં જાણવા મળ્યું છે કે 2009 થી 2019 ની વચ્ચે એટલે કે 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરતી છોકરીઓની સંખ્યા બમણી થઈ ગઈ છે. ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે, પરંતુ તેટલો નથી.

સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયના હાલમાં જ બહાર પડેલા આ રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે 2009માં દેશમાં 2.4% છોકરીઓ ધૂમ્રપાન કરતી હતી. જ્યારે 2019માં તે વધીને 6.2% થઈ ગયો. એટલે કે, આ 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરતી છોકરીઓની સંખ્યામાં 3.8%નો વધારો થયો છે.

તેવી જ રીતે, 2009 માં, 5.8% છોકરાઓ ધૂમ્રપાન કરતા હતા. 2019 માં તેમની સંખ્યા વધીને 8.1% થઈ. એટલે કે, 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યામાં 2.3%નો વધારો થયો છે.

જો આ રીતે જોવામાં આવે તો 10 વર્ષમાં ધૂમ્રપાન કરનારા છોકરાઓની સંખ્યા છોકરીઓ જેટલી વધી નથી.

આ રિપોર્ટમાં વધુ એક ચોંકાવનારો ખુલાસો થયો છે, નવી પેઢી વધુ ઝડપથી ધૂમ્રપાનની લતમાં લાગી રહી છે અને તે પણ ખાસ કરીને છોકરીઓમાં.

રિપોર્ટ અનુસાર, 2017માં 1.5% પુખ્ત મહિલાઓ ધૂમ્રપાન કરતી હતી. જ્યારે 2019માં 6.2% છોકરીઓ ધૂમ્રપાન કરતી જોવા મળી હતી. આ દર્શાવે છે કે આવનારી પેઢી વધુને વધુ ધુમ્રપાનની આદી બની રહી છે.

જો કે, આ રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે સમગ્ર દેશમાં તમાકુનો ઉપયોગ કરનારાઓની વસ્તીમાં ચોક્કસપણે ઘટાડો થયો છે, પરંતુ આ મોટાભાગે એવા લોકો છે જેમણે ગુટખા અને પાન મસાલાનો ત્યાગ કર્યો છે. 2009 માં, વસ્તીના 14.6% લોકોએ અમુક તમાકુ ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કર્યો હતો. 2009 માં આવી વસ્તી ઘટીને 8.4% થઈ ગઈ.

છોકરીઓમાં સિગારેટનું વ્યસન કેમ વધી રહ્યું છે?

આના ઘણા કારણો છે. પબ્લિક હેલ્થ ફાઉન્ડેશન ઓફ ઈન્ડિયા સાથે સંકળાયેલા પ્રોફેસર મોનિકા અરોરાએ એક ઇન્ટરવ્યૂમાં જણાવ્યું કે નવી પેઢી સિગારેટ પીવાને કુલ માને છે. આજકાલ છોકરીઓ પણ છોકરાઓ સાથે હરીફાઈ કરવા અને તેમના જેવા શાનદાર દેખાવા માટે સિગારેટ પીવા લાગી છે. આ સિવાય છોકરાઓની જેમ છોકરીઓ પણ પોતાનો ગુસ્સો ઠંડો કરવા માટે સિગારેટ પીતી હોય છે. જ્યારે, આવું કંઈ થતું નથી.

નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે આજકાલ ફિલ્મોમાં મહિલા કલાકારોને સિગારેટ પીતી બતાવવામાં આવે છે, જેના કારણે છોકરીઓમાં ધૂમ્રપાનની લત વધી રહી છે.

છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં ભારતમાં પણ ઈ-સિગારેટનું ચલણ ઝડપથી વધ્યું છે. તેઓ સામાન્ય સિગારેટ કરતાં ઓછા નુકસાનકારક હોવાનો દાવો કરવામાં આવે છે, પરંતુ આ વાતમાં કોઈ જ હકીકત નથી.

આ સિવાય 18 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના લોકોને તમાકુની બનાવટો વેચવી એ કાયદેસરનો ગુનો છે, પરંતુ તેમ છતાં દુકાનદારો આવા લોકોને આડેધડ સિગારેટ અને બીડી વેચે છે. સિગારેટ પીનારા 45% કિશોરોએ સ્વીકાર્યું છે કે તેમની નાની ઉંમરને કારણે દુકાનદારે તેમને સિગારેટ કે બીડીની ના પાડી ન હતી.

સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલું જોખમી?

પાન મસાલો, ગુટખા કે સિગારેટ અને બીડી પીવી એ સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ નુકસાનકારક છે. તમાકુ ચાવવાથી કે ધૂમ્રપાન કરવાથી કેન્સર, શ્વસન સંબંધી રોગ, હૃદયરોગ અને સ્ટ્રોકનું જોખમ વધી જાય છે.

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન અનુસાર, ભારતમાં લગભગ 27 કરોડ લોકો એવા છે જેઓ કોઈને કોઈ તમાકુ ઉત્પાદન અથવા અન્યનું સેવન કરે છે. ભારતમાં દર વર્ષે 13.5 લાખ લોકો તમાકુના કારણે મૃત્યુ પામે છે.

આરોગ્ય મંત્રાલયના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ધૂમ્રપાન ન કરનારાઓની સરખામણીમાં ધૂમ્રપાન કરનારાઓમાં અકાળ મૃત્યુનું જોખમ 31% થી 55% વધી જાય છે.

આ સિવાય ધૂમ્રપાન કરનારા અથવા તમાકુનું સેવન કરનારા પુરૂષો અને સ્ત્રીઓના પ્રજનન અંગોને પણ અસર થાય છે. સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ધૂમ્રપાન કરવાથી પ્રિમેચ્યોર ડિલિવરીનું જોખમ પણ વધી જાય છે. આ સિવાય ડિલિવરી દરમિયાન બાળક કે માતાના મોતનું પણ જોખમ રહેલું છે.

આ બધું કેવી રીતે ઘટાડી શકાય?

યુવાનોને તમાકુ અને ધૂમ્રપાનના વ્યસનથી મુક્ત કરવાનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ જાગૃતિ છે. 2012થી ટીવી પર ધૂમ્રપાન અને તમાકુથી થતા નુકસાન વિશે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે. ત્યારથી, ધૂમ્રપાન કરનારા અને તમાકુનું સેવન કરનારા લોકોની સંખ્યામાં થોડો ઘટાડો થયો છે.

આરોગ્ય મંત્રાલયના 2019માં હાથ ધરાયેલા ‘ગ્લોબલ યુથ ટોબેકો સર્વે’ અનુસાર, 2009માં ભારતની 8.1% વસ્તી ધૂમ્રપાન કરતી હતી, જે 2019માં ઘટીને 7.1% થઈ ગઈ હતી. એ જ રીતે, 2009માં, લગભગ 15 ટકા વસ્તીએ કોઈને કોઈ તમાકુ ઉત્પાદનનું સેવન કર્યું હતું, જેની સંખ્યા પણ 2019માં ઘટીને 9 ટકા થઈ ગઈ હતી.

આ સિવાય તમાકુ ઉત્પાદનો પર ટેક્સ વધારીને તેનો વપરાશ પણ ઘટાડી શકાય છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશનનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે જો તમાકુ ઉત્પાદનો પર ઓછામાં ઓછો 10 ટકા ટેક્સ વધારવામાં આવે છે, તો તે ઉચ્ચ આવકવાળા દેશોમાં 4 ટકા અને ઓછી મધ્યમ આવકવાળા દેશોમાં 5 ટકા જેટલો ઘટાડો કરે છે.

ઓછી અને મધ્યમ આવક ધરાવતા દેશોમાં વિશ્વનાં 80 ટકા ધુમ્રપાન કરનારા રહે છે. આજના દિવસે વિવિધ કાર્યક્રમો યોજીને તમાકુની શરીર પર હાનીકારક અસરોની જાગૃત્તિ લાવવી અને લોકોને તમાકુ મુક્તિ માટે પ્રેરણા આપવી. વિશ્વમાં હાલ 150 કરોડથી વધુ લોકો તમાકુના બંધાણી છે. જેમાં 90 કરોડ તો એકલા ભારતના જ છે, તેથી કલ્પના કરો કે તેને કારણે થતાં કેન્સરને કારણે આપણા દેશમાં વિશ્વમાં સૌથી મૃત્યું થતાં હશે. તમાકુના સેવનથી હૃદય રોગ , સ્ટ્રોક, કેન્સર અને ડાયાબીટીસ જેવા રોગો થાય છે, આ સિવાય ટાઇપ ટુ ડાયાબીટીસનું જોખમ પણ વધી જાય છે.

વિશ્વમાં તમાકુ નિષેધ દિવસ ઉજવાય છે ત્યારે દર સેક્ધડે સીગારેટ કે બીડી પીવાથી એક વ્યક્તિ મૃત્યું પામે છે. એક વર્ષમાં 5 લાખ મહિલાઓના મોત થાય છે. કેન્સર હોસ્પિટલમાં દાખલ થયેલા કુલ દર્દીમાં અડધા ઉપરનાં દર્દીઓ માત્ર મોઢા, ગળા કે જડબાના કેન્સરવાળા જોવા મળે છે. આ દર્દીઓ પૈકી 80 ટકા તમાકું કે ધુમ્રપાનના વ્યસનીઓ હોય છે. છેલ્લા દશકામાં તમાકુને કારણે કેન્સર જેવા રોગોથી થતાં મૃત્યું આંક ત્રણ ગણો વધી ગયો છે. 25 થી 50 વર્ષ વચ્ચેની ઊંમરનામાં કેન્સર કે હૃદ્યરોગથી મૃત્યું વધુ થયા છે.

ફાકી સતત મોંમા રાખીને ચાવ્યા કરવાથી ઓરલ કે માઉથ કેન્સર થવાના ચાન્સ વધુ હોય છે. કેન્સર ખૂબ જ મોટી બીમારી છે. મોટાભાગના કેસો બીજા કે ત્રીજા સ્ટેજમાં પકડાય છે. જેથી દર્દીને બચાવવો મુશ્કેલ થઇ જાય છે. આપણા ગુજરાતમાં મોઢા કે જડબા કે ગળાના, બ્રેસ્ટ કેન્સર અને ગર્ભાશયના કેન્સર વધુ જોવા મળે છે. ગત વર્ષે 13 લાખ જેટલા નવા કેસ એક વર્ષમાં નોંધાયા હતા. એક રિપોર્ટ મુજબ ભારતમાં દર એક લાખે 70 થી 90 જેટલા કેન્સરના દર્દીઓ જોવા મળે છે. આપણાં દેશમાં દર વર્ષે 7 લાખ લોકો કેન્સરથી મૃત્યું પામે છે. જેની પાછળ તમાકુ મુખ્ય કારણ છે. એડવાન્સ સ્ટેજમાં કેન્સરની ખબર પડે તો જ તેના બચવાના ચાન્સ વધી જાય છે. તમાકુના વધતા ચલણે સૌરાષ્ટ્રના યુવાવર્ગને બરબાદ કરી નાખ્યો છે. આજે જ્યાં જોવો ત્યાં નાના યુવાનો તમાકુ-ધુમ્રપાન-દારૂ-ગુટખા જેવા વ્યસનો ધરાવતા થઇ ગયા છે. ઓછી આવકવાળાને ઝુપડપટ્ટી જેવા વિસ્તારોમાં તો બાળકો અને મહિલાઓ પણ વ્યસની હોય છે. હાઇફાઇ સોસાયટીઓમાં યુવક સાથે યુવતીઓ પણ ધુમ્રપાન કરતી જોવા મળે છે. નાની ઊંમરમાં આવતા હાર્ટએટેક કે હૃદ્યરોગની સમસ્યા પાછળ તમાકુનું સેવન મુખ્ય જવાબદાર છે. કોરોના જેવી મહામારીના સંક્રમણથી બચવા માટે વ્યસન છોડવાની સલાહ આપવામાં આવી હતી.

છેલ્લે એક હૃદયસ્પર્શી વાત... એક વ્યસની તેના જીવન દરમિયાન 1,50,00,000 રૂપિયા ખર્ચે છે..!

તમાકુ ખાવાથી થતા કેન્સરના કેસમાં ત્રણ વર્ષથી સતત વધારો...

આપણાં દેશમાં પાન-તમાકુ-ફાકી-માવા કે ગુટખા-તમાકુ વધતા ચલણે છેલ્લા દશકામાં કેન્સરનો આંકડો વધારી દીધો છે. ગુજરાતીઓ માટે ચિંતાજનક વાત એ છે કે કેન્સરના કુલ કેસો નોંધાય છે, તે પૈકી અડધા દર્દીઓ મૃત્યું પામે છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી આપણાં રાજ્યમાં કેન્સરના દર્દીઓ સતત વધી રહ્યા છે. ભારતમાં તમાકુને કારણે કેન્સરના દર્દીઓ સતત વધી રહ્યા છે. ભારતમાં તમાકુને કારણે કેન્સર થવાના આંકડા જોઇએ તો દર લાખ વ્યક્તિએ 90 જેટલાને કેન્સર જોવા મળ્યું છે. મોઢાના કેન્સરમાં લોકો પ્રારંભિક તપાસ કરાવવા લાગ્યા છે પણ તેની ટકાવારી હજી 60 ટકા જ છે. ધુમ્રપાનને કારણે ફેફ્સાના કેન્સર વધુ જોવા મળે છે. આપણાં ગુજરાતમાં મોઢા-જડબા-ગળાના, ગર્ભાશયના અને ફેક્સાના કેન્સરના દર્દી વધુ જોવા મળે છે. આનાથી બચવા કેન્સરના કોઇ લક્ષણ જણાય તો તુરંત જ નિદાન-સારવાર કરવી જરૂરી છે. કેન્સરમાં વહેલું નિદાન જ બચાવનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય છે. નિષ્ણાંતો માને છે કે તમાકુ-દારૂના વધતા દુષણને લીધે મો-ગળા-ફેફ્સા, લિવરના કેસમાં સતત વધારો જોવા મળે છે. આધુનિક વિશ્વમાં સૌ પ્રથમ તમાકુ વિરોધી ઝુંબેશ જર્મનીમાં નાઝીઓએ શરૂ કરી હતી. 20મી સદીમાં ધુમ્રપાનથી ફેફ્સાનું કેન્સર થવાનું જર્મન ડોક્ટરે જ સંશોધન કરેલ હતું. હિટલર તેની યુવાવયે 40 જેટલી સિગારેટ પીતા હતા પણ, બાદમાં પોતાના અંગત-મિત્રોને સિગારેટ નહીં પીવાની સલાહ આપતા હતા. એ જમાનામાં જર્મનીમાં એન્ટી સ્મોકિંગ સુત્રો લખવામાં આવતા હતા.

✒️ Vats Asodariya (કટ્ટારની કલમે)

નિર્દોષ બાળકો પરનાં અત્યાચારનો આંતરરાષ્ટ્રીય દિવસ...

International Day of Innocent Children Victims of Aggression

દર વર્ષે 4 જૂનને નિર્દોષ બાળકો પરના આક્રમણના આંતરરાષ્ટ્રીય દિન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. બાળકોમાં વધારે નુકશાન કિશોરીઓ અને નાની બાળકીઓને જ થતું હોય છે એટલે આજે આપણે તે વિષે જાણીશું. વાત એમ બની હતી કે, ઇઝરાયેલ દેશે પડોશી દેશ દક્ષિણ લેબેનોન પર ચડાઈ કરીને હજારો પેલેસ્ટાઇન અને લેબેનીઝ નિર્દોષ બાળકોને મોતને ઘટ ઉતારવાનું ધૃણાસ્પદ કૃત્ય કર્યું હતું, આથી 19 ઓગસ્ટ, 1982ના દિવસે યુનાઇટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલીમાં, ચોથી જૂનને નિર્દોષ બાળકો પરના આક્રમણના આંતરરાષ્ટ્રીય દિન તરીકે ઉજવવામાં આવે તેવો ઠરાવ કરવામાં આવ્યો. આખી દુનિયામાં આ રીતે બાળકો પર થતા શારીરિક અને માનસિક અત્યાચારથી પીડાતા નિર્દોષ બાળકોના દુઃખ અંગે દરેક વ્યક્તિને જાગૃત કરવાનો ઉમદો હેતું છે. તે વખતે નક્કી કરવામાં આવ્યું કે કોઈ પણ જાતના ભેદભાવ વગર બાળકોને વિશેષ રક્ષણ આપવામાં આવશે અને તેમ કરવું એ દરેક દેશની ફરજ છે. આવનાર પેઢી માટે શાંતિમય જીવન શક્ય બને તે ખુબ જરૂરી છે. પરંતુ ઈતિહાસ ગવાહ છે કે મનુષ્ય એક યુદ્ધખોર પ્રાણી છે. પ્રેમ અને ભાઈચારાથી રહેવાનું તે શીખતો જ નથી. અને પરિણામે લાખો નિર્દોષ બાળકો અને સ્ત્રીઓ તેનો ભોગ બને છે.

દુનિયાભરમાં લગભગ 2,50,000 બાળસૈનિક છે જે ભણવાના બદલે યુદ્ધમાં જોડાયેલા છે. અસંખ્ય બાળકોનું અપહરણ કરીને તેને લડવા મોકલી દેવામાં આવે છે. અમુક બાળકોને ભૂખ અને ગરીબીને લીધે બળવાખોર બનાવી પોતાના જ દેશની સરકાર સામે અથવા પાડોશી દેશ સામે લડાઈમાં જોડી દેવામાં આવે છે. લાખો બાળકો બાળમજૂરી, શારીરિક યૌન શોષણ, મનુષ્ય તસ્કરી - માણસની હેરા ફેરી વગેરેમાં સપડાઈ જાય છે.

ક્લહ - ગૃહ યુદ્ધ કે એવી કોઈ પણ લડાઈમાં કુદરતી આફત ઉમેરો કરે છે, જેનું એક ઉદાહરણ છે કે, સન 2009ની સાલમાં ગૃહ યુદ્ધથી ગ્રસિત સોમાલિયા નામના આફ્રિકાના દેશમાં પાંચ વર્ષથી નાના 13,000 બાળકો દુકાળને લીધે મૃત્યુ પામ્યા. સમગ્ર વિશ્વમાં યુદ્ધ કે લડાઈમાં એક અંદાજ મુજબ 18 વર્ષથી નાની 15,00,00,000 છોકરીઓ જાતીય સતામણીનો ભોગ બને છે. આ બધા દુરાચાર અને શોષણને લીધે બાળકો સામાન્ય રીતે સમાજમાં પોતાનું યોગદાન આપી શકતા નથી અને અંતે એ બધા ગરીબીના વિષ ચક્રમાં પેઢી દર પેઢી કાયમને માટે ફસાય જાય છે.

ચોંકાવનારી હકીકત : દુનિયાભરમાં લગભગ 5,00,00,000 લોકો વિસ્થાપિત છે જેમાંથી 2,50,00,000 તો બાળકો છે. મોટા ભાગના લોકો યુદ્ધના કારણે ઘર છોડી નાસી જાય છે. સાંપ્રત સમયમાં યુદ્ધ પીડિત લોકોમાં સૈનિકો કરતા સામાન્ય નાગરીકો વધારે પરેશાન થયા છે જે આંક 5% થી વધીને 90% જેટલો થઇ ગયો છે. વિશ્વમાં 87 દેશોમાં 6,00,00,000 ભૂમીગત સુરંગ બિછાવેલી છે, જેનાથી 10,000 લોકો ભોગ બનીને પગ કે હાથ ગુમાવી દે છે. આમાં ખુલ્લામાં રમતા નિર્દોષ બાળકો જ વધુ ભોગ બને છે. વાર્ષિક 1,00,000 પૂર્વ યુરોપિયન બાળકો ખોવાઈ જાય છે જેમના 2000 જેટલા અમેરિકા કે કેનેડામાં આશ્રય મેળવે છે. વિશ્વમાં લગભગ 1,20,00,00,000 લોકો રોજના 60 રૂપીયા પર જીવે છે, જેમાંથી 60,00,00,000 તો ફક્ત બાળકો છે.

એશિયાઈ દેશોમાં બાળકો પ્રતિ થતી નીચેની અક્ષમ્ય બાબતો સામે ભારે વિરોધ થવો જ જોઈએ. બાળકોની ગુલામી કે બંધવા બાળકો, બાળ સૈનિકો, બાળ અશ્લીલ ચલચિત્રો - પોર્નોગ્રાફી, બેધર બાળકો, હિંસામાં પીડિત બાળકો, પર્યાવરણની ભયાનક અસર - ખુબ ગરમી કે ઠંડીમાં કામ કરતા બાળકો - જેવા કે વેલ્ડીંગ, કાચ ફુલાવવાના કારખાના, દરિયામાં માછલી પકડવી, ઝેરી રસાયણનો ખતરો વગેરે. નેપાળ, બાંગ્લાદેશ અને ભારતમાં થતા બાળ લગ્નો, બાળ મજુરી - એમાં બાળ વેશ્યા, બાળ કુલી કે વજન ઊંચકનારા બાળ મજૂરો, કારખાનામાં કામ કરતા બાળ મજૂરો, સ્ત્રી ભ્રૂણ હત્યા, બાળકોની ચોરી કે ઉઠાવી જવા, વેશ્યાવૃતિમાં ધકેલી દેવા કે પછી એમના શરીરના અંગો કાઢી લેવા, ભીખ મંગાવવાના મોટા દેશ વ્યાપી અનૈતિક ધંધામાં હોમી દેવા, બાળકોનું કુપોષણ, બાળકોને થતો એઇડ્સ કે એવી જાતીય ગંભીર બીમારી. એઇડ્સથી 38,00,000 બાળકો મરણ શરણ થયા છે અને 1,30,00,000 બાળકો અનાથ બની ગયા છે કે જેમના મા-બાપ એઇડ્સમાં મરી ગયા છે. છેલ્લા 20 વર્ષમાં 20,00,000થી વધારે બાળકો આ રીતે વિવીધ યુદ્ધમાં મૃત્યુ પામ્યા છે. વિશ્વસમૂહના દેશોની શરણાગતિ સમિતિ યુદ્ધમાં ફસાયેલ આવા 1,00,00,000 બાળકોની સંભાળ લઈ રહી છે.

સંસ્કૃતિક ગેરલાભ જેનાથી બાળક પ્રત્યે અત્યાચાર અને અવગણના વધે છે તેવી બાબતો :- વહેલા બાળ લગ્નો, ભારતની જ્ઞાતિ પ્રથા, કિશોરીઓ પ્રત્યે ભેદભાવ - છોકરીઓને તબીબી સારવાર ન મળવી, કુપોષણ, અધુરું કે ન મળતું શિક્ષણ, ખેતી આધારિત જિંદગીમાં નાનપણમાં જ બાળકોને જોતરી દેવાની સામાજિક રૂઢી જેથી બાળકોનો વિકાસ જ અટકી જાય, ભારત અને નેપાળના અમુક જીલ્લાની ‘દેવદાસીની કુટિલ સમાજિક નીતિ’ જેમાં છોકરીઓને નાનપણમાં ધર્મના નામે વેશ્યા બનાવી દેવામાં આવે છે. ગામડાઓ ભાંગી જવા અને રોજી રોટી માટે શહેર તરફ દોટ મુકવામાં સૌથી વધું સહન બાળકોને કરવું પડે છે, જેમાંથી કુટુંબ વેરવિખેર થઇ જાય છે, પરિવાર જમીન વિહોણો બની જાય છે, બાળકો રોડ પર રખડતા અને અંતે કોઈ એમનું ધ્યાન રાખનાર ન હોય બાળ મનુષ્ય હેરા ફેરીમાં સપડાઈ જાય છે.

રોકવાના ઉપાયો :- સર્વગ્રાહી યોજના બનાવી સરકાર, વકીલ, તબીબ, શિક્ષણશાસ્ત્રી, પોલીસ, સામાજિક સંસ્થા, મહિલા મંડળ આમ બધા ભેગા મળી કામ કરે તો જ આનો અંત આવશે. 

કેનેડાની પહેલ :- 

01) સન 2013 ની સાલથી અમેરિકાની ઉત્તરે આવેલા કેનેડા દેશે પહેલ કરી છે અને એશીયાઇ દેશોના “સ્ત્રી અને બાળકોના કમીશન” બાળક અને સ્ત્રીઓના માનવ અધિકારોના રક્ષણ અને જાતીય સમાનતા માટે માટે પુરતી મદદ કરે છે. 

02) શાળાઓને હિંસા અને દુરાચારથી મુક્ત રાખવાની યોજના છે. જ્યાં બાળકો મુક્ત રીતે ભણી શકે શાળાની બહાર પણ સહાધ્યાયીઓમાં ભાઈચારો વધે અને બાળકો અને કિશોરો એકબીજાને મદદરૂપ નીવડે અને સ્વરક્ષણ કરતા શીખે તે જોવાનું છે. દક્ષિણ અમેરિકાના કોલંબીયા દેશમાં ચાલતા ‘UNISEF’ - “બાળકોના અભ્યાસનું વૈશ્વિક મંડલ” ને મજબૂત કરવાનું કાર્ય કરે છે. 

3) યુદ્ધગ્રસ્ત વિસ્તારના બાળકો અને જુવાનોને વૈકલ્પિક તાલીમ આપવી જેથી તેઓ લડાઈ અને ગુનામય જિંદગી છોડી દે. આ યોજનાથી આફ્રિકાના સુદાન નામના દેશમાં 58,000 બાળકોને રક્ષણ, આરોગ્ય અને શિક્ષણ પ્રદાન થયું છે. યુદ્ધના ક્લુષિત વાતાવરણમાં સપડાયેલા 1,60,000 બાળકો અને જુવાનોને માનસિક ઉપચાર મળ્યો છે, અને 800 જેટલા લશ્કરી અધિકારીઓને બાળકોના માનવ અધિકાર અંગે તાલીમ મળી છે.

આફ્રિકાના રાષ્ટ્રપિતા નેલ્સન મંડેલા અને ગ્રેસા મેશલ તરફથી શરૂ કરાયેલ “Sey Yes For Children” ઝુંબેશ એ બાળકો માટેની વૈશ્વિક ચળવળ છે. જેમાં 9,00,00,000 કરતા પણ વધુ લોકો જોડાયેલા છે .

ઈરાક અને સીરિયાના આંતકવાદીઓ દ્વારા હજારો જુવાન સ્ત્રીઓને બંદીવાન બનાવીને સામૂહિક બળાત્કરની ઘટના ખુબ નિંદનીય છે. તેવી જ રીતે આફ્રિકાના નાઇજીરીયા દેશમાં બોકો હરેમ નામના આંતકવાદીઓ દ્વારા એક શાળામાંથી બધી જ છોકરીઓને ઉઠાવી જઈ એમને બંદીવાન બનાવીને, જાતીય ગુલામ બનાવી સામૂહિક બળાત્કારની અમાનવીય ઘટના બનેલ છે. આથી જ ભારતીય મહિલા સમાજે પણ ગાંધારીના પાટા છોડીને આપણી આસપાસ થતા બાળકો અને સ્ત્રીઓ પરના અત્યાચાર સામે જોરદાર અવાજ ઉઠાવવો જ રહ્યો.

✒️ Vats Asodariya (કટ્ટારની કલમે)

Follow Us On Over Social Media Platforms:-

Facebook :- @Vats Asodariya 

Instagram :- @vats_asodariya

YouTube :- @va_digital

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️

Ignore Tags 🤫

#vats_asodariya #va_blog #va_digital #Internationaldayofinnocentchildrenvictimsofaggression #child #savechild #lovelife #કટ્ટારની_કલમે

“મહા હેતવાળી..!”

‘માં' એક જ અક્ષરનો બનેલો રાબ્દ છે. જેનામાં ગજબની શક્તિ સમાયેલી છે. ‘માં’ ની આંખમાં તથા તેના હાવભાવમાં મમતારૂપી દરિયો દેખાય છે. ‘મા’ નાનો શબ્દ છે. પરંતુ તેમાં વિશાળ લાગણીરૂપી ડુંગરમાંથી રમતી ભમતી હેતરૂપી નદીઓમાંથી વહેણ વહેતા દેખાય છે. તેનું બાળક તેના પ્રાણથી પણ વહાલું હોય છે. તેનું જતન કરવામાં તે કોઈ ખામી રાખતી નથી, ‘માં’ ના હ્રદયનો એક અંશ હોવાથી પોતાના માટે તેનું બાળક જ સર્વસ્વ છે.

ભગવાનને ભજવાથી 'માં' નથી મળતી, પણ 'માં' ને ભજવાથી ભગવાન અવશ્ય મળે છે, કારણ કે,...

“ઈશ્વર નિરાકાર છે, જ્યારે માં સાકાર છે, ઈશ્વર કલ્પના છે, જ્યારે માં હકીકત છે, ઈશ્વર શ્રધ્ધા છે. જયારે માં સાક્ષાતકાર છે. ”

કહેવાય છે, કે માનવી મહેનત કરે તો બધું જ મેળવી શકે છે. પરંતુ ‘માં’ તો નહીં જ મળે, એ તો કુદરતની દેણ છે. ભગવાન બધે પહોંચી ન શકે એટલે એણે ‘માં’ ને બનાવી અને માં ની સામે જુઓ તો આપણને લાગે છે કે..,

ऐ माँ, तेरी सूरत से अलग..,

भगवान की सूरत क्या होगी।

અણધાર્યાં આવી પડે, 

જ્યારે દુઃખના ઘા, 

ત્યારે નાભીથી વેણ ઉપડે ને, 

મોઢે આવે પહેલો શબ્દ ‘માં’.

“પહેલે રે માતા, પછી કે પિતા..,

 માતૃ દેવો ભવ, પિતૃ દેવો ભવ..,

પછી લેવું પ્રભુ કેરું નામ.., 

મારે નહી જાવું તીર્થંધામ...”

ઘરમાં કાશી ને ઘરમાં મથુરા,

ઘરમાં ગોકુળિયું ગામ,

મારે નથી જાવું તીર્થંધામ. 

'માં' આપણા સુખનાં ગુણાકાર કરે કે ન કરે, પરંતુ 

આપણા દુઃખના ભાગાકાર તો જરૂર કરવાની.

‘માં’ એ ઉઘડતી સવારનો પ્રકાશ છે,...

અને આથમતી સંધ્યાની શીતળતા છે.

‘મા' દુનિયાની દરેક ભાષામાં વાત્સલ્યનું એકાક્ષરી કાવ્ય છે. દુનિયામાં સૌથી સુંદર સાદ છે. ‘મારી માં’

હું અમુક વર્ષ પહેલાં એક શહેરમાં ગયેલો હતો. ત્યાં બે ભાઈઓનાં બંગલા હતાં. એક ભાઈના બંગલાનું નામ માતૃછાયા, તથા બીજા ભાઈનાં બંગલાનું નામ "પિતૃછાયા" લખેલું જોવા મળ્યું. હું તો આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો, કારણ કે આ જમાનામાં કોઈ પોતાનાં માં - બાપના નામની તક્તિ બંગલા પર મુકે નહીં. 

મને થયું કે લાવને આવા બંગલામાં રહેતા રહીશને મળવા જઉં. જેથી હું બન્ને ભાઈઓનાં બંગલામાં ગયો. મેં બન્ને ભાઈઓનાં બંગલામાં જઈને તેમના મા-બાપને મળવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી.

ત્યારે બન્ને ભાઈઓએ મને કહ્યું, "અમે તેમની ઉંમરને ધ્યાનમાં રાખીને તથા અમારી વહુઓને એમની જોડે બનતું ન હોવાથી વૃધ્ધાશ્રમમાં મુકી આવ્યા છીએ.

તો મેં જણાવ્યું કે “તમે તમારા માતા-પિતાને તમારા ઘરે પાછા લઈ આવો અથવા તમારા બંગલાના પાટિયા પર માતૃછાયા અને પિતૃછાયા કાઢી ને ‘પત્તિકૃપા’ લખાવી દો‘ સંતાનોની હયાતીમાં વૃધ્ધાશ્રમમાં રહેતા એકલાં વિધવા માતા-પિતા એ આપણાં સમાજનું કલંક છે અને આવા વૃધ્ધાશ્રમો અને આવા ઘરડા ઘરો એ જીવતી જાગતી લાશ સમા માતા-પિતાના કબ્સ્રતાનો જ છે. 

પહેલાના યુગમાં દીકરાઓ 'માં-બાપ' ની સાથે રહેતા પરંતુ હવે આ જમાનામાં મા-બાપ દીકરાઓ સાથે રહે છે. પહેલાનાં જમાનામાં આદર-સન્માન તથા અધિકાર સાથે રહેતી મા આજે ઉપકાર તથા અપમાન સાથે રહે છે.

મા' સાથેનો સંબંધ બાંધવાનો હોતો નથી જેથી બગાડવાનો કે તોડવાનો સવાલ જ ઉત્પન્ન થતો નથી. 'મા' નો સંબંધ જન્મથી જે અતૂટ છે. ‘માં' એક એવી મમતાની મૂર્તિ છે જે તેના દીકરાનાં માથા પર વહાલભર્યો હાથ ફેરવીને હિંમત આપતી હોય છે.

‘માં’ ના ફક્ત સ્પર્શમાં જ આશ્વાશન તથા 

દુવા અને આર્શિવાદ સમાયેલા હોય છે. 

લોકોની નજરમાં દીકરો ઝીરો હોય પરંતુ,

'માં' માટે તો એ દીકરો હીરો જ હોય...

मैं जीवन की आपाधापी में,

दौड़ता जाता वक़्त के साथ मैं,

जब भी थक कर घर आऊ,

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

मैं मन में अपने बोझ लिये,

जिम्मेदारियां सर पर रोज़ लिये,

खुद को हारा जब पाऊँगा,

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

मैं यौवन के किरदार में हूँ, 

कुछ नये नये आकार में हूँ,

कभी टूटकर जो बिखर जाऊ,

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

मैं राह ना जब तय कर पाऊ,

कभी मंज़िल से भटक जाऊ, 

जब आऊंगा लेकर अँधियारा,

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

जब जीवन बे-राग सा हो जाए,

एक धुन भीतर कही खो जाए,

अधूरी ताल लिये जब आऊंगा, 

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

बाहर की रोटी बासी है,

बाहर का पानी साफ नहीं,

भूख प्यास लिये जब आऊंगा, 

मेरा माथा चूमना मेरी माँ।

मेरा माथा चूमना मेरी माँ,

अपने दामन में मुझे पनाह देना,

मैं जब-जब ज़िंदगी को कोसु,

मुझे तब-तब जीना सिखा देना।

✒️ Vats Asodariya (કટ્ટારની કલમે)

Follow Us On Over Social Media Platforms:-

Facebook :- @Vats Asodariya 

Instagram :- @vats_asodariya

YouTube :- @va_digital

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️

Ignore Tags 🤫

#vats_asodariya #va_blog #va_digital #mothersday #mothersdayspecial #Mothersday2023 #lovelife #કટ્ટારની_કલમે