દેશના કાળા બજેટ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. આ સાથે દેશના ઈતિહાસમાં આવું બજેટ પણ બન્યું છે, જેમાં બજેટ ભાષણ દરમિયાન વડાપ્રધાને માફી માંગવી પડી હોય. જાણીએ ભારતીય બજેટ ઈતિહાસ સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો.
ઈન્દિરા ગાંધીએ ગૃહમાં માફી માંગી હતી.
28 ફેબ્રુઆરી 1970ના રોજ, ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન, પીએમ પદ સાથે નાણા પ્રધાન તરીકે, દેશનું સામાન્ય બજેટ રજૂ કર્યું હતું. દરેક વ્યક્તિ ઈન્દિરા ગાંધીના સ્વભાવથી વાકેફ હતા, ખાસ કરીને તેમના કડક સ્વરથી. તેમના બજેટ ભાષણમાં જ્યારે ઈન્દિરાએ કહ્યું કે મને માફ કરી દો, ત્યારે લોકસભાના મોટાભાગના સભ્યો આ સાંભળીને આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયા હતા. તેઓ વિચારવા લાગ્યા કે હવે શું થવાનું છે, જે પહેલા ઈન્દિરા ગાંધીએ માફી માંગી હતી. પણ જ્યારે ઈન્દિરા ગાંધીએ આગળનું વાક્ય બોલ્યું ત્યારે સૌની શંકા દૂર થઈ ગઈ. તેને તેના પ્રશ્નનો જવાબ મળી ગયો.
આવક વધારવા માટે આકરો નિર્ણય લેવાયો હતો.
ખરેખર, ઇન્દિરાએ આવક વધારવી હતી, તેથી તેમણે પોતાના બજેટમાં સિગારેટ પરની ડ્યુટી 3 થી વધારીને 22 ટકા કરી. ડ્યુટી વધારતા પહેલા તેણીએ કહ્યું, મને માફ કરો, પરંતુ આ વખતે હું સિગારેટ પીનારાઓના ખિસ્સા પર બોજ નાખવાની છું. સિગારેટ પર ડ્યૂટી વધાર્યા બાદ ઈન્દિરાએ કહ્યું હતું કે આનાથી સરકારની આવકમાં 13.50 કરોડ રૂપિયાનો વધારાનો વધારો થશે. સિગારેટ પીનારાઓ માટે આ ગંભીર ફટકો હતો. આ સાથે તેમણે આવકવેરા મુક્તિ મર્યાદા વધારીને 40 હજાર રૂપિયા કરી દીધી હતી. તેના પર તેમણે કહ્યું, મને જણાવતા આનંદ થાય છે કે આવકવેરા મુક્તિ મર્યાદા વધારીને 40 હજાર રૂપિયા કરવામાં આવી રહી છે.
ઈન્દિરા ગાંધીના કાર્યકાળનું આ બજેટ 'બ્લેક બજેટ' કહેવાય છે.
નાણાકીય વર્ષ 1973-74માં તત્કાલિન નાણામંત્રી યશવંતરાવ બી. ચવ્હાણ દ્વારા રજૂ કરાયેલ બજેટને ભારતીય ઈતિહાસનું કાળું બજેટ કહેવામાં આવે છે. કારણ કે તે બજેટમાં રૂ. 550 કરોડથી વધુની ખાધ દર્શાવવામાં આવી હતી. તે સમય સુધીની આ સૌથી મોટી બજેટ ખાધ હતી. આ બજેટ 1971માં પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધ અને નબળા ચોમાસાને કારણે પ્રભાવિત થયું હતું.
જ્યારે બજેટ માત્ર અંગ્રેજીમાં જ પ્રસિદ્ધ થયું ત્યારે એક નવી શરૂઆત થઈ.
આ સાથે અમે તમને બીજી એક રસપ્રદ વાત જણાવીએ કે વર્ષ 1955 સુધી બજેટ માત્ર અંગ્રેજી ભાષામાં જ રજૂ કરવામાં આવતું હતું. પરંતુ નાણાકીય વર્ષ 1955-56થી, બજેટ પ્રથમ વખત અંગ્રેજી અને હિન્દી બંનેમાં છાપવામાં આવ્યું હતું.
✒️ Vats Asodariya
No comments:
Post a Comment