ભારતનું પહેલું સૂર્ય મિશન આદિત્ય L1ના લોન્ચિંગને હવે ગણતરીના કલાકો જ બાકી રહ્યા છે. આગામી 2 સપ્ટેમ્બરે શ્રીહરિકોટાથી આદિત્ય L1નું લોન્ચિંગ કરાશે. આ માટે ISRO દ્વારા તમામ તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી દેવામાં આવી છે.
🔸 સેટેલાઇટ સૂર્યના L1 પોઈન્ટ સુધી પહોંચવામાં ચાર મહિના જેટલો સમય લેશે.
- SAC-ISRO અમદાવાદના ડાયરેક્ટર નિલેશ એમ. દેસાઈએ જણાવ્યું કે, ''આદિત્ય L1 ભારતનું પ્રથમ ઓબસેરવટોરી-ક્લાસ સ્પેસ બેઝ્ડ સૌર મિશન છે. આ પહેલાં અમે ભાસ્કર નામનું સેટેલાઇટ લોન્ચ કરી ચૂક્યા છીએ એટલે આ વખતે આદિત્ય નામ પસંદ કર્યું છે. જે સૂર્યના 12 નામ પૈકી એક નામ છે. આગામી 2 સપ્ટેમ્બરે આદિત્ય L1 લોન્ચ કર્યા બાદ તે સૂર્યના L1 પોઈન્ટ સુધી પહોંચવામાં ચાર મહિના જેટલો સમય લેશે એટલે કે 147 દિવસનો સમય લાગશે. આદિત્ય L1માં 590 કિલો પ્રોપલ્શન ફ્યૂલ અને 890 કિલો બીજી સિસ્ટમ છે આમ કુલ વજન 1480 કિલો છે. આ સૂર્ય મિશનમાં ડેટા અને ટેલીમેટ્રી જેવા કમાન્ડ માટે યુરોપિયન, અમેરિકન, સ્પેનિશ અને ઓસ્ટ્રેલિયાની સ્પેશ એજન્સીનો સપોર્ટ લીધો છે.''
🔸 અમદાવાદના SAC-ISROમાં આદિત્ય L1ના મેઇન પેલોડ VELC બનાવાયું છે
- નિલેશ એમ. દેસાઈએ વધુમાં જણાવ્યું કે, ''આદિત્ય L1ની ડિઝાઈન ઇન્ડિયન બેંગલુરુ ખાતે ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ કરવામાં આવી છે. અહીં SAC-ISRO અમદાવાદમાં સેટેલાઇટ આદિત્ય L1ના મેઇન પેલોડ VELC (વિઝિબલ એમિશન લાઇન ક્રોનોગ્રાફ)નું 70 ટકા કામ કરવામાં આવ્યું છે અને 30 ટકા કામ બેંગલુરુ ખાતે કરાયું છે. આ ઉપરાંત સેટેલાઇટના સ્ટ્ર્ક્ચરનું તમામ કામ ઇસરો દ્વારા કરાયું છે અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ પાર્ટ્સ બહારથી લેવામાં આવ્યા છે. આમ આદિત્ય L1માં કુલ 70 ડેડિકેટેડ સાયન્ટિસ્ટ સહિત નાના-મોટા 1 હજાર લોકોનું યોગદાન છે.''
🔸આદિત્ય L1 સન સ્ટ્રોમની સ્ટડી કરશે.
- નિલેશ એમ. દેસાઈએ વધુમાં જણાવ્યું કે, ''સેટેલાઇટ આદિત્ય L1 હેલો ઓર્બિટમાં સ્થાપિત થયા બાદ પાંચ વર્ષ સુધી કાર્યરત રહેશે. તેના દ્વારા સન સાઈકલની સ્ટડી કરવામાં આવશે. આ સન સાઈકલની સાઇકલ 11 વર્ષ હોય છે. હવે આ સન સાઈકલ સ્ટ્રોમ 2025થી 2028 વચ્ચે વધુ સક્રિય હશે. ત્યારે આપણું સેટેલાઇટ આદિત્ય L1 ત્યાં કાર્યરત હશે. જેથી આપણે સન સાઈકલની સ્ટડી પરફેક્ટ રીતે કરી શકીશું. આ સિવાય સૂર્યની અંદરની દૃશ્યમાન સપાટીનું તાપમાન લગભગ 5,500 °C છે. જ્યારે સૂર્યના મધ્ય ભાગને 'કોર' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ત્યાં તાપમાન 15 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચી શકે છે તેની પણ સ્ટડી કરવામાં આવશે.''
🔸20 સેકન્ડમાં ડેટા અને ફોટો પૃથ્વી પર મળશે
- વધુમાં નિલેશ એમ. દેસાઈએ વધુમાં જણાવ્યું કે, ''આદિત્ય L1 હેલો ઓર્બિટમાં સ્થાપિત થયા બાદ કોરોનલ હીટિંગ અને સોલાર વિન્ડ એક્સિલરેશન, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CME), ફ્લેર (જ્વાળા) અને પૃથ્વીની નજીકના અવકાશ હવામાનની શરૂઆતને,સૌર વાતાવરણના જોડાણ અને ગતિશીલતા અને સૌર પવનનું વિતરણ અને તાપમાન એનિસોટ્રોપી સમજવા માટે ડેટા ભેગો કરશે. આ ઉપરાંત આદિત્ય L1માં SUIT (સોલર અલ્ટ્રાવાયોલેટ ઇમેજિંગ ટેલિસ્કોપ) રાખવામાં આવ્યું છે અને VELCનું શટર સેટેલાઇટ હોલો ઓર્બિટમાં સ્થાપિત થયા પછી ખોલવામાં આવશે અને તેનો ફોટો ઇવેન્ટ કેમેરા દ્વારા ક્લિક કરાશે. આમ 20 સેકન્ડમાં ડેટા અને ફોટો પૃથ્વી પર મળશે. ''
🔸સૂર્ય
- આપણા સૌરમંડળમાં સૂર્ય સૌથી નજીકનો તારો અને સૌથી મોટો ઓબ્જેક્ટ છે.
- સૂર્યની અંદાજિત ઉંમર આશરે 4.5 અબજ વર્ષ છે. તે હાઇડ્રોજન અને હિલીયમ વાયુઓનો ગરમ ગ્લોઇંગ બોલ છે.
- પૃથ્વીથી સૂર્યનું અંતર લગભગ 150 મિલિયન કિલોમીટર છે, અને તે સૌરમંડળ માટે ઊર્જાનો સ્ત્રોત છે. સૌર ઊર્જા વિના પૃથ્વી પર જીવનનું અસ્તિત્વ નથી.
- સૂર્યનું ગુરુત્વાકર્ષણ સૌરમંડળના તમામ ઓબ્જેક્ટ્સને એક સાથે પકડી રાખે છે.
- સૂર્યના મધ્ય ભાગને 'કોર' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, ત્યાં તાપમાન 15 મિલિયન ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચી શકે છે. આ તાપમાન પર ન્યુક્લિયર ફ્યુઝન નામની પ્રક્રિયા મૂળમાં થાય છે, જે સૂર્યને શક્તિ આપે છે.
- ફોટોસ્ફીયર તરીકે ઓળખાતી સૂર્યની દૃશ્યમાન સપાટી પ્રમાણમાં ઠંડી હોય છે અને તેનું તાપમાન લગભગ 5,500 °C છે.
🔸સૂર્યનો અભ્યાસ શા માટે?
- સૂર્ય સૌથી નજીકનો તારો હોવાથી અન્ય તારાઓની તુલનામાં તેનો વધુ વિગતવાર અભ્યાસ કરી શકાય છે.
- સૂર્યનો અભ્યાસ કરીને આકાશગંગાના તારાઓ તેમજ અન્ય આકાશગંગામાં તારાઓ વિશે ઘણું બધું જાણી શકીએ છીએ.
સૂર્ય ખૂબ જ ગતિશીલ તારો છે જે આપણે જે જોઈએ છીએ તેનાથી વધુ મોટો છે.
- સૂર્ય ઘણી વિસ્ફોટની ઘટનાઓ દર્શાવે છે અને સૌરમંડળમાં મોટા પ્રમાણમાં એનર્જી છોડે છે.
- જો આવી વિસ્ફોટક સૌર ઘટના પૃથ્વી તરફ ડાયરેક્ટ કરવામાં આવે, તો તે પૃથ્વીની નજીકના સ્પેસ એન્વાયરમેન્ટમાં વિવિધ પ્રકારની પ્રોબલમ ક્રિએટ કરી શકે છે.
- વિવિધ અવકાશયાન અને કમ્યુનિકેશન સિસ્ટમ આવા પ્રોબ્લેમ માટે સંવેદનશીલ હોય છે અને તેથી અગાઉથી સુધારાત્મક પગલાં લેવા માટે આવી ઘટનાઓની વહેલી ચેતવણી મહત્વપૂર્ણ છે.
- જો કોઈ અવકાશયન, અવકાશયાત્રી અથવા સેટેલાઇટ આવી વિસ્ફોટક ઘટનાના સીધા સંપર્કમાં આવશે તો તે જોખમી છે.
સૂર્ય પરની વિવિધ થર્મલ અને ચુંબકીય ઘટનાઓ આત્યંતિક પ્રકૃતિની છે.
- આમ, સૂર્ય એ ઘટનાઓને સમજવા માટે એક સારી નેચરલ લેબોરેટરી પણ પૂરી પાડે છે જેનો લેબમાં સીધો અભ્યાસ કરી શકાતો નથી.
🔸સ્પેસ વેધર
- સૂર્ય સતત રેડિએશન, હિટ અને પાર્ટિકલ્સ (કણો) અને મેગ્નેટિક ફીલ્ડ્સના સતત પ્રવાહથી પૃથ્વીને પ્રભાવિત કરે છે.
- સૂર્યમાંથી પાર્ટિકલ્સના સતત પ્રવાહને સૌર પવન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને તે મોટે ભાગે હાઈ એનર્જી પ્રોટોનથી બનેલા હોય છે.
- સૌર પવન સૌરમંડળની લગભગ તમામ જગ્યાને ભરે છે. સૌર પવનની સાથે, સૌર મેગ્નેટિક ફીલ્ડ પણ સૌરમંડળને ભરે છે.
- કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CME) જેવી અન્ય વિસ્ફોટક સૌર ઘટનાઓ સાથે સૌર પવન અવકાશની પ્રકૃતિને અસર કરે છે.
- આવી ઘટનાઓ દરમિયાન ગ્રહની નજીક મેગ્નેટિક ફીલ્ડ અને ચાર્જ પાર્ટિકલ્સનું વાતાવરણ બદલાય છે.
- પૃથ્વીના કિસ્સામાં કોરોનલ માસ ઇજેક્શન દ્વારા વહન કરવામાં આવતા ક્ષેત્ર સાથે પૃથ્વીના મેગ્નેટિક ફીલ્ડની ક્રિયાપ્રતિક્રિયા પૃથ્વીની નજીક મેગ્નેટિક ખલેલ પેદા કરી શકે છે. આવી ઘટનાઓ અવકાશ સંપત્તિની કામગીરીને અસર કરી શકે છે.
🔸આદિત્ય - L1 વિશે
- આદિત્ય L1 એ સૂર્યનો અભ્યાસ કરવા માટે ભારતનું પ્રથમ ઓબસેરવટોરી-ક્લાસ સ્પેસ બેઝ્ડ સૌર મિશન છે.
- આ અવકાશયાનને સૂર્ય-પૃથ્વી સિસ્ટમના લેગ્રેંગિયન પોઈન્ટ 1 (L1) ની આસપાસ હોલો ઓરબીટમાં મૂકવાની યોજના છે, જે પૃથ્વીથી લગભગ 1.5 મિલિયન કિમી દૂર છે.
- L1 પોઈન્ટની આસપાસ હોલો ઓરબીટમાં મુકવામાં આવેલ ઉપગ્રહનો મુખ્ય ફાયદો છે સૂર્યને કોઈપણ જાતના ગ્રહણ વિના સતત જોઈ શકાય છે. આનાથી સૌર ગતિવિધિઓનું સતત નિરીક્ષણ કરવાનો વધુ ફાયદો થશે.
- ઇલેક્ટ્રોમેગ્નેટિક અને પાર્ટિકલ ડિટેક્ટરનો ઉપયોગ કરીને ફોટોસ્ફીયર, ક્રોમોસ્ફિયર અને સૂર્યના સૌથી બહારના સ્તરો (કોરોના) નું અવલોકન કરવા માટે અવકાશયાન સાત પેલોડ કેરી કરશે.
- L1 ના સ્પેશિયલ અનુકૂળ પોઇન્ટનો ઉપયોગ કરીને ચાર પેલોડ્સ સીધા સૂર્ય પર નજર રાખશે અને બાકીના ત્રણ પેલોડ્સ લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 પર પાર્ટિકલ્સ અને ફીલ્ડ્સનો ઇન-સીટુ અભ્યાસ કરશે.
- આદિત્ય L1 પેલોડ્સનો સૂટ કોરોનલ હીટિંગ, કોરોનલ માસ ઇજેક્શન, પ્રી-ફ્લેર અને ફ્લેર એકટીવીટીઝ અને તેમની લાક્ષણિકતાઓ, અવકાશના હવામાનની ગતિશીલતા, પાર્ટિકલ્સના પ્રસારનો અભ્યાસ અને ફીલ્ડ્સની સમસ્યાઓને સમજવા માટે સૌથી મહત્વપૂર્ણ માહિતી પ્રદાન કરે તેવી અપેક્ષા છે.
🔸સૂર્ય મિશનના મુખ્ય હેતુ :-
- કોરોનલ હીટિંગ અને સોલાર વિન્ડ એક્સિલરેશનને સમજવું.
કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CME), ફ્લેર (જ્વાળા) અને પૃથ્વીની નજીકના અવકાશ હવામાનની શરૂઆતને સમજવી.
- સૌર વાતાવરણના જોડાણ અને ગતિશીલતાને સમજવા માટે.
- સૌર પવનનું વિતરણ અને તાપમાન એનિસોટ્રોપી સમજવા માટે.
🔸લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ્સ
- બે ઓબ્જેક્ટના ગુરુત્વાકર્ષણ સિસ્ટમ માટે લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ્સ અવકાશમાં એ સ્થાન છે જ્યાં કોઈ નાની વસ્તુ જો ત્યાં મૂકવામાં આવે તો તે ત્યાં રહે છે.
- સૂર્ય અને પૃથ્વી જેવા બે ઓબ્જેક્ટ સિસ્ટમ્સ માટે અવકાશમાં આ બિંદુઓનો ઉપયોગ અવકાશયાન દ્વારા ઓછા ઇંધણ વપરાશ સાથે આ સ્થાનો પર રહેવા માટે કરી શકાય છે.
- ટેક્નિકલ રીતે લેગ્રેન્જ પોઇન્ટ પર બે મોટા ઓબ્જેક્ટનું ગુરુત્વાકર્ષણ નાની વસ્તુને તેમની સાથે ખસેડવા માટે જરૂરી કેન્દ્રબિંદુ બળ સમાન છે.
ઓબ્જેક્ટની બે ગુરુત્વાકર્ષણ સિસ્ટમ્સ માટે L1, L2, L3, L4 અને L5 તરીકે સૂચિત કુલ પાંચ લેગ્રેન્જ બિંદુઓ છે.
- સૂર્ય-પૃથ્વી સિસ્ટમ માટે લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ આકૃતિમાં દર્શાવવામાં આવ્યા છે.
- લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 સૂર્ય-પૃથ્વી રેખા વચ્ચે આવેલો છે. પૃથ્વીથી L1નું અંતર પૃથ્વી-સૂર્યના અંતરના આશરે 1% જેટલું છે.
- આદિત્ય-એલ 1 મિશન ઈસરો PSLV રોકેટ દ્વારા સતિષ ધવન સ્પેસ સેન્ટર SHAR (SDSC SHAR), શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
- શરૂઆતમાં સ્પેસ ક્રાફ્ટને પૃથ્વીની લો ઓરબીટમાં મૂકવામાં આવશે.
ત્યારબાદ ઓરબીટને ઓન-બોર્ડ પ્રોપલ્શનનો ઉપયોગ કરીને સ્પેસક્રાફ્ટને લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 તરફ લોન્ચ કરવામાં આવશે.
- જેમ જેમ સ્પેસક્રાફ્ટ L1 તરફ જશે તેમ તે પૃથ્વીના ગુરુત્વાકર્ષણ ક્ષેત્રના પ્રભાવ (SOI)માંથી બહાર નીકળી જશે.
- SOIમાંથી બહાર નીકળ્યા પછી ક્રુઝનો તબક્કો શરૂ થશે અને ત્યારબાદ અવકાશયાનને L1 ની આસપાસ મોટા હોલો ઓરબીટમાં ઇન્જેક્ટ કરવામાં આવશે.
- આદિત્ય - L1 માટે લોન્ચથી લઈને L1 સુધીનો કુલ પ્રવાસ સમય લગભગ ચાર મહિના જેટલો સમય થશે.
- આદિત્ય-L1 મિશનનો માર્ગ ઉપરની આકૃતિમાં બતાવવામાં આવ્યો છે.
🔸શા માટે અવકાશમાંથી સૂર્યનો અભ્યાસ જરૂરી છે?
- સૂર્ય વિવિધ એનર્જેટિક પાર્ટિકલ્સ અને મેગ્નેટિક ફિલ્ડ સાથે લગભગ તમામ તરંગલંબાઇમાં રેડિયેશન/લાઈટનું ઉત્સર્જન કરે છે.
- પૃથ્વીનું વાતાવરણ તેમજ તેનું મેગ્નેટિક ફિલ્ડ એક રક્ષણાત્મક ઢાલ તરીકે કામ કરે છે અને પાર્ટિકલ્સ અને ફિલ્ડ્સ સહિત અનેક હાનિકારક તરંગલંબાઈના રેડિયેશનને અવરોધે છે.
- વિવિધ રેડિયેશન પૃથ્વીની સપાટી પર પહોંચતા નથી, તેથી પૃથ્વી પરથી ઉપકરણો આવા રેડિયેશનને શોધી શકશે નહીં અને આ રેડિયેશન પર આધારિત સૌર અભ્યાસ હાથ ધરવામાં આવી શક્યા નથી.
- જો કે, આવા અભ્યાસ પૃથ્વીના વાતાવરણની બહારથી એટલે કે અવકાશમાંથી અવલોકનો કરીને કરી શકાય છે.
- તેવી જ રીતે, સૂર્યના પવનના પાર્ટિકલ્સ અને મેગ્નેટિક ફિલ્ડ આંતરગ્રહીય અવકાશમાં કેવી રીતે મુસાફરી કરે છે તે સમજવા માટે, માપન એવા બિંદુથી કરવામાં આવે છે જે પૃથ્વીના ચુંબકીય ક્ષેત્રના પ્રભાવથી દૂર હોય.
🔸શું આદિત્ય-L1 સૂર્યનો અભ્યાસ કરવાનું સંપૂર્ણ મિશન છે?
- આનો સ્પષ્ટ જવાબ 'ના' છે જે માત્ર આદિત્ય-L1 માટે જ નહીં પરંતુ સામાન્ય રીતે કોઈપણ અવકાશ મિશન માટે સાચું છે.
- કારણ એ છે કે અવકાશમાં વૈજ્ઞાનિક પેલોડ વહન કરતા અવકાશયાનના મર્યાદિત દળ, શક્તિ અને જથ્થાને કારણે અવકાશયાન પર મર્યાદિત ક્ષમતાવાળા સાધનોનો મર્યાદિત સમૂહ જ મોકલી શકાય છે.
- આદિત્ય-L1 ના કિસ્સામાં તમામ માપ લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ L1 થી કરવામાં આવશે.
- ઉદાહરણ તરીકે, સૂર્યની વિવિધ ઘટનાઓ મલ્ટી-ડાયરેક્શનલ છે અને તેથી વિસ્ફોટક ઘટનાઓની એનર્જીના ડાયરેક્શનલ વિતરણનો અભ્યાસ એકલા આદિત્ય-L1 સાથે શક્ય બનશે નહીં.
- L5 તરીકે ઓળખાતો અન્ય લેગ્રેન્જ પોઈન્ટ પૃથ્વી નિર્દેશિત CME ઈવેન્ટ્સનો અભ્યાસ કરવા અને અવકાશના હવામાનનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે એક સારો અનુકૂળ બિંદુ છે.
- આવા અભ્યાસ માટે સ્પેસક્રાફ્ટની ઓર્બીટ હાંસલ કરવાના ટેકનોલોજીકલ ચેલેન્જીસને કારણે સૂર્યના ધ્રુવીય પ્રદેશોનો સારી રીતે અભ્યાસ કરવામાં આવતો નથી.
- સૂર્ય ધ્રુવીય ગતિશીલતા અને મેગ્નેટિક ફિલ્ડ્સ સૌર ચક્રને પ્રાપ્ત કરવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે તેવું માનવામાં આવે છે.
- સૂર્યમાં અને તેની આસપાસ બનતી વિવિધ પ્રક્રિયાઓને સમજવા માટે વિવિધ તરંગ લંબાઈ પર સૌર કિરણોના ધ્રુવીકરણ માપનની જરૂર છે.
🔸આદિત્ય - L1 ની વિશેષતા
- પ્રથમ વખત નજીકના UV બેન્ડમાં અવકાશી રીતે ઉકેલાયેલી સૌર ડિસ્ક
- CME ગતિશીલતા સોલાર ડિસ્કની નજીક (~1.05 સોલાર ત્રિજ્યાથી) ત્યાં CMEના પ્રવેગક શાસનમાં માહિતી પ્રદાન કરે છે, જે સતત અવલોકન કરવામાં આવતું નથી.
- ઑપ્ટિમાઇઝ અવલોકનો અને ડેટા વોલ્યુમ માટે CME અને સૌર જ્વાળાઓ શોધવા માટે ઓનબોર્ડ ઇન્ટેલિજન્સ
બહુ-દિશા અવલોકનોનો ઉપયોગ કરીને સૌર પવનની દિશા અને ઉર્જા એનિસોટ્રોપી
🔸સાયન્સ પેલોડ્સ
- આ અવકાશયાન સૂર્યના વ્યવસ્થિત અભ્યાસ માટે સાત સાયન્ટિફિક પેલોડ ધરાવે છે. તમામ પેલોડ્સ ઈસરોના વિવિધ કેન્દ્રોના સહયોગથી સ્વદેશી રીતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે.
🔸VELC
- વિઝિબલ એમિશન લાઇન ક્રોનોગ્રાફ સૌર કોરોના અને કોરોનલ માસ ઇજેક્શનની ગતિશીલતાનો અભ્યાસ કરવા માટે રચાયેલ છે. પેલોડ ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ, બેંગલુરુ દ્વારા ઈસરોના નજીકના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવ્યું છે.
🔸SUIT
- સૌર અલ્ટ્રા-વાયોલેટ ઇમેજિંગ ટેલિસ્કોપ અલ્ટ્રાવાયોલેટ (UV) ની નજીક સૌર ફોટોસ્ફીયર અને ક્રોમોસ્ફિયરની છબી લેવા માટે અને નજીકના UVમાં સૌર કિરણોત્સર્ગની વિવિધતાને માપવા માટે આ પેલોડ પૂણેના ઇન્ટર યુનિવર્સિટી સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ દ્વારા ઈસરોના નજીકના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવ્યું છે.
🔸SoLEXS અને HEL10S
- સૌર લો એનર્જી એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર અને હાઈ એનર્જી એલ1 હેલીઓસ ઓર્બિટીંગ એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર વિશાળ એક્સ-રે એનર્જી રેન્જમાં સૂર્યમાંથી આવતા એક્સ-રે જ્વાળા નો અભ્યાસ કરવા માટે બનાવાયા છે. આ બંને પેલોડ યુ આર રાવ સેટેલાઈટ સેન્ટર, બેંગલુરુ ખાતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે.
🔸ASPEX
- આદિત્ય સોલાર વિંડ પાર્ટિકલ્સ એક્સપરિમેન્ટ એન્ડ પ્લાઝમા એનાલાઇઝર પેકેજ ફોર આદિત્યાની ડિઝાઈન સૌર પવન અને ઊર્જાસભર આયર્ન તેમજ તેના ઉર્જા વિતરણનો અભ્યાસ કરવા માટે બનાવાયું છે. ASPEXને ફિઝિકલ રિસર્ચ લેબોરેટરી, અમદાવાદ ખાતે વિકસાવવામાં આવ્યું છે. PAPAને સ્પેસ ફિઝિક્સ લેબોરેટરી, વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર, તિરુવનંતપુરમ ખાતે વિકસાવવામાં આવ્યું છે.
🔸MAG
- મેગ્નેટોમીટર પેલોડ L1 બિંદુ પર આંતરગ્રહીય ચુંબકીય ક્ષેત્રોને માપવામાં સક્ષમ છે. પેલોડને લેબોરેટરી ફોર ઇલેક્ટ્રો ઓપ્ટિક્સ સિસ્ટમ્સ, બેંગલુરુ ખાતે વિકસાવવામાં આવ્યા છે.
🔸VELC પેલોડ મલ્ટિ-લેયર ઇન્સ્યુલેશનમાં આવરિત (લપેટાયેલ)
- VELC એ આદિત્ય-L1 ઓનબોર્ડ મુખ્ય પેલોડ છે, જે મલ્ટિ-સ્લિટ સ્પેક્ટ્રોગ્રાફ સાથે પ્રતિબિંબિત કોરોનાગ્રાફ તરીકે ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યું છે.
🔸સ્યુટ પેલોડ
- સ્યુટ એ નજીકની અલ્ટ્રા-વાયોલેટ તરંગલંબાઇની શ્રેણીમાં સોલાર ડિસ્કની ઇમેજ કેપ્ચર કરવા માટે UV ટેલિસ્કોપ છે.
🔸SOLEXS પેલોડ
- SOLEXS એ આદિત્ય-L1 ઓનબોર્ડ સોફ્ટ એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર છે. પેલોડ સૌર જ્વાળાઓનો અભ્યાસ કરવા માટે સૌર સોફ્ટ એક્સ-રે પ્રવાહને માપવા માટે રચાયેલ છે.
🔸HEL10S પેલોડ
- HEL10S એ હાર્ડ એક્સ-રે સ્પેક્ટ્રોમીટર છે જે ઉચ્ચ ઊર્જાના એક્સ-રેમાં સૌર જ્વાળાઓનો અભ્યાસ કરવા માટે રચાયેલ છે.
🔸ASPEX પેલોડ
- ASPEX પેલોડમાં SWIS અને STEPS એમ 2 સબસિસ્ટમનો સમાવેશ થાય છે. SWIS (સોલર વિન્ડ લોન સ્પેક્ટ્રોમીટર) એ ઓછી ઉર્જા ધરાવતું સ્પેક્ટ્રોમીટર છે જે સૌર પવનના પ્રોટોન અને આલ્ફા કણોને માપવા માટે રચાયેલ છે. STEPS (સુપ્રથર્મલ અને એનર્જેટિક પાર્ટિકલ સ્પેક્ટ્રોમીટર) એ એક ઉચ્ચ-ઊર્જા સ્પેક્ટ્રોમીટર છે જે સૌર પવનના ઉચ્ચ-ઊર્જા આયનોને માપવા માટે રચાયેલ છે.સ્ટેપ (સુપરથર્મલ એન્ડ એનર્જેટિક પાર્ટિકલ સ્પેક્ટ્રોમીટર) એક ઉચ્ચ-ઊર્જા સ્પેક્ટ્રોમીટર છે જે સૌર પવનના ઉચ્ચ-ઊર્જા આયનોને માપવા માટે રચાયેલ છે.
🔸PAPA પેલોડ
- PAPA સૌર પવન અને તેની રચનાને સમજવા અને સૌર પવન આયનોનું સામૂહિક વિશ્લેષણ કરવા માટે રચાયેલ છે.
🔸MAG પેલોડ
- આદિત્ય-L1 ઓનબોર્ડ મેગ્નેટોમીટર (MAG) એ અવકાશમાં ઓછી તીવ્રતાના આંતરગ્રહીય ચુંબકીય ક્ષેત્રને માપવા માટે છે. તેમાં મેગ્નેટિક સેન્સરના બે સેટ છે. જેમાંથી એક 6 મીટરની ડિપ્લોયેબલ બૂમની ટોચ પર અને બીજો બૂમની મધ્યમાં અવકાશયાનથી 3 મીટર દૂર છે.
🔸More Articles:-
✒️ Vats Asodariya (કટ્ટારની કલમે)
Follow Us On Over Social Media Platforms:-
Facebook :- @Vats Asodariya
Instagram :- @vats_asodariya
YouTube :- VA Digital
〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
Ignore Tags 🤫
#vats_asodariya #va_blog #va_digital #iSRO #Aadityal1 #solar #india'sfirstsolarmission #plants #technology #makeinindia #planets #satishdhavanspacecenter #harikota #india #કટ્ટારની_કલમે
No comments:
Post a Comment